Pas op met coachend leiderschap

Steeds meer managers kiezen voor coachend leiderschap. Maar coachen en leiden zijn twee verschillende dingen, die elkaar soms flink uitsluiten. ‘Het lijkt er op dat sommige managers niet durven leiden en vervolgens een coachingsbenadering kiezen.’

Volgens Dion Kotteman, raadsadviseur bij het Ministerie van Financiën en schrijver van het boek Ga toch leidinggeven!, is coachend leiderschap een trend waar we voor op moeten passen. ‘Een onafhankelijke coach krijgt – net als een psychotherapeut – vaak vertrouwelijke informatie te horen die niet voor de baas is bestemd. Het is onwaarschijnlijk dat een baas die je ook nog eens moet beoordelen met een score die een grote impact heeft op je carrière, even hard vertrouwd wordt als een onafhankelijke coach die een discretieplicht hanteert.’

Het lijkt er daarnaast op dat managers soms niet durven leidinggeven en vervolgens een coachingsbenadering kiezen. ‘De zogenaamd ‘Rogeriaanse’ benadering waarbij de coach zelf geen enkele suggestie doet en de medewerker ‘moet bevallen van zijn eigen oplossing’ is nog altijd populair. ‘Wat vind je er zelf van?” is een dan veel gestelde vraag. Dat soort aanpak ontslaat de leider niet alleen van verantwoordelijkheid, hij is bovendien bewezen onwerkzaam (volgens onderzoek in therapeutische setting). En moeten leiders niet juist op het maken van keuzes en het geven van richting aangesproken worden? Niet voor niets zit het woord ‘direction’ in directeur – leiden is niet hetzelfde als volgen.’

Er is volgens Kotteman veel voor te zeggen om de manager niet de coach te laten zijn van zijn eigen personeel. ‘Dat er een coach kan worden ingeschakeld, is heel wel denkbaar. De coach is dan de vertrouwenspersoon buiten de lijn, de chef is de verantwoordelijke manager. Een goede manager beschikt daarenboven over verschillende leidinggevende kwaliteiten. Hij kan directief of inspirerend zijn, maar ook empathisch en participatief. Hij kan waar aangewezen delegeren, maar ook knopen doorhakken.’

Onbetrouwbare coaches

Momenteel zijn er zo’n 40.000 geregistreerde coaches in Nederland, maar niemand weet hoeveel klanten die hebben, en niemand weet hoeveel ongeregistreerde coaches er zijn. ‘Mensen denken dat de kwaliteit van een coach dik in orde is wanneer iemand geregistreerd is, maar dat is helemaal niet het geval. Er vindt geen enkele kwaliteitscheck plaats. Het overgrote deel is alleen geregistreerd, niet gekwalificeerd. Alleen voor certificering gelden soms toelatingseisen.’
Kwaliteit is daarmee een probleem, volgens Kotteman. ‘Een coach kan je een slechte behandeling geven, en niemand kijkt daar naar om. Ik ken gevallen van mensen die in de psychologische problemen zijn geraakt door de aanpak van een niet goed toegeruste coach. Ik weet niet hoe vaak het voorkomt en hoe groot het probleem is, maar het is een potentieel risico.’

Evidence based

Daar komt bij dat haast geen enkele behandeling van een coach bewezen effectief is. ‘Heel wat onzinnige methodes als NLP worden door de beroepsgroep voor vol aanzien. Ook van populaire methodes als mindfulness is nooit aangetoond dat ze werken. De enige conclusie die kan getrokken worden is dat het waarschijnlijk is dat de enige vorm van coaching waarvoor begin van bewijs is, de cognitive behavioral methode is, die voortkomt uit de klinische psychologie.’

door Basti Baroncini
Bron: P&O Actueel